Van idee naar PDPO project

Het idee van kansenkavels ontstond in project 'Groene Stroom', een masterplan voor het kerngebied van de gemeente Zele. In deze studie van Stramien en Blauwdruk stedenbouw uit 2017 worden kansenkavels voorgesteld als ruimtelijk instrument om de open ruimteverbindingen te realiseren op de onbebouwde percelen. Ze worden als noodzakelijk gegeven gezien om de relatie met de omliggende open ruimte te versterken en om verdere ‘verlinting’ tegen te gaan.
> Lees het volledig masterplan met op pagina 30 tot 35 kansenkavels en kansenroutes.

Dit idee van kansenkavels werd verder ontwikkeld als een projectaanvraag en door de Antwerpse Regionale Landschappen in 2018 ingediend binnen de PDPO subsidie voor innovatieve plattelandsontwikkelingsprojecten.

Financiële context en instrumenten

Als kansenkavels in private eigendom zijn, biedt het project ook gepaste oplossingen rond verwerving. Kansenkavels gaat dit complexe en vaak gevoelige financiële aspect niet uit de weg. Het staat vast dat de eindrekening vele malen groter zal zijn als we de open ruimte verder vol bouwen en de Vlaamse nevelstad verspreiden.

Kansenkavels wil vooral inzetten op de ‘positieve’ kansen van de open ruimte, het klimaat, het landschap … en die samen met het dorp en de bewoners benutten. Het ontbreekt voorlopig aan de juiste handvaten om het debat echt aan te gaan en sceptici te overtuigen van de winsten en kansen van open ruimte. Dit neemt niet weg dat er gepaste financiële oplossingen moeten zijn als de kansenkavels private eigendommen zijn. Hiervoor rekent kansenkavels op goede instrumenten zoals verevening, grondenruil, verhandelbare bouwrechten, onteigening, compensatie, overeenkomsten.

De pilootgemeenten binnen het PDPO traject hebben hier zelf al instrumenten in handen zoals stedenbouwkundige lasten in Wuustwezel en het autonoom gemeentebedrijf inzake ontwikkelingen en vastgoed in Willebroek. In Geel is er een gemeentefonds en ook een Vlaams strategisch project voor het verwerven van gronden.

Open ruimte fonds als logisch instrument?

De Vlaamse Regering geeft gemeenten extra middelen met het oog op behoud van de open ruimte. Deze middelen zijn aanzienlijk. Pilootgemeenten Wuustwezel, Willebroek en Geel kunnen in de periode 2020-2025 samen rekenen op meer dan twee miljoen euro. De precieze ramingen en getallen vind je per gemeente in deze lijst en op deze kaart. De Vlaamse Regering gaf wel geen voorwaarden mee. Gemeenten kiezen zelf hoe ze de middelen investeren. Het gaat dus eigenlijk om een blanco cheque. Het vermoeden bestaat dat de middelen in de gemeentelijke meerjarenbegroting verdwijnen.

We doen hierbij een oproep aan de overheden om de beschikbare fondsen rechtstreeks te investeren in open ruimte projecten zoals bijvoorbeeld kansenkavels. Hiervoor kunnen gemeenten beroep doen op onze ondersteuning en begeleiding.

Jouw contactpersoon

Wim Debaene, Landschapsarchitect en ruimtelijk planner I Interregionaal projectmedewerker Antwerpse Regionale Landschappen I Coördinator PDPO project Kansenkavels
wim.debaene@rldv.be, 0496 10 38 84

Kansen voor de open ruimte van morgen